به نقل از «مشرق»

کارنامه نفتی کشور قبل و پس از برجام +نمودار

تاریخ انتشار: ۲۸ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۶۵۱۱۰۰

طبق آمارهای موسسات داخلی و خارجی، برجام تاثیر مثبتی بر صادرات نفت ایران و جذب سرمایه‌گذاری خارجی نداشت اما چرا با وجود این اتفاقات، در دوره اجرای برجام، نرخ ارز ثابت ماند؟

به گزارش مشرق، تحریم یکی از مسائل اساسی اقتصاد ایران‌ است که نحوه مواجهه با آن محل اختلاف جریانات سیاسی مختلف در کشور بوده است.

در مواجهه با این پدیده بیرونی دو راهبرد متفاوت ارائه شده است که شامل «توافق با آمریکا برای رفع تحریم» و «بی‌اثر کردن تحریم‌ها» است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

دولت تدبیر و امید با اتخاذ راهبرد اول قصد داشت که سایه تحریم را از سر کشور بردارد و با «افزایش فروش نفت» و «جذب سرمایه‌گذاری خارجی»، اقتصاد ایران را سروسامان بدهد، خوب است ‌ثمره این راهبرد را در ۸ سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ طبق منابع آماری داخلی و خارجی مورد بررسی قرار دهیم.

*تاثیر «تقریبا هیچ» برجام بر صادرات نفت ایران

تصویر ۱، نمودار صادرات نفت ایران طبق آمار اوپک است. همانطور که در تصویر مشاهده می‌شود بعد از اجرای برجام صادرات نفت ایران از یک به دو میلیون بشکه در روز افزایش یافت، اما بعد از خروج آمریکا از برجام، رقم صادرات به یک میلیون بشکه سابق برنگشت و به کمتر از ۱۰۰ هزار بشکه در روز رسید.

تصویر ۱

در ابتدا اینگونه به نظر می‌رسد که برجام اثر مثبتی بر فروش نفت ایران داشته است، اما اگر دقیق‌تر نگاه کنیم، مشخص می‌شود که برجام در طول دوره اجرا یک هزینه پنهان بر صادرات نفت ایران اعمال کرد که اثرش را بعد از خروج آمریکا گذاشت.

در دوره اجرای برجام، همه زیرساخت‌های دور زدن تحریم افشا، مستهلک و کنار گذاشته شد، به همین دلیل بعد از خروج آمریکا از برجام، صادرات نفت ایران به یک میلیون بشکه سابق برنگشت و به کمتر از ۱۰۰ هزار بشکه در روز رسید و سپس باوجود شیوع کرونا، با ایجاد زیرساخت دور زدن تحریم‌ها، دوباره صادرات نفت ایران افزایش یافت.

در نتیجه مجموع هزینه و فایده برجام موجب شد که صادرات نفت ایران در طول دولت یازدهم و دوازدهم روی ۱.۱ میلیون بشکه در روز باقی بماند و تغییر محسوسی نسبت به قبل از برجام و شرایط فعلی نداشته باشد.

در تصویر ۲ به خوبی نمایان است که چگونه هزینه و فایده برجام سربه‌سر شده است.

تصویر ۲

* جذب سرمایه‌گذاری خارجی در دوره برجام، یک سوم دولت رئیسی

اما برای بررسی میزان موفقیت برجام در جذب سرمایه‌گذاری خارجی به گزارشات و اظهارات رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران مراجعه می‌کنیم.

علی فکری، رئیس سازمان سرمایه‌گذاری، در این باره توضیح می‌دهد: توتال در سال‌های بعد از برجام آمده بود تا با یک نمایش، اراده سیاسی اروپا برای حضور در ایران را القا کند؛ اما واقعیت این بود که اروپا هیچگاه نخواست موانع همکاری‌های راهبردی اقتصادی با ایران را رفع کند. بعد از برجام حدود ۱۰.۴ میلیارد دلار سرمایه خارجی در کشور جذب شد، درحالی‌که از این مقدار فقط مجوز ۱.۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی باطل نشد.

طبق گزارش این سازمان، در سال اول دولت سیزدهم برای ۸.۹ میلیارد دلار سرمایه خارجی مجوز صادر شد. از این مقدار تاکنون ۵ میلیارد دلار مجوز معتبر باقی مانده و ۳.۹ میلیارد دلار از مجوزها در سال اول دولت سیزدهم باطل شده است.

به بیان دیگر جذب سرمایه‌گذاری خارجی در دولت سیزدهم و بدون برجام بیش از ۳ برابر دوران اوج اجرای برجام بوده است که حاکی از ناتوانی برجام در جذب سرمایه‌گذاری خارجی است.

اما چرا برجام نتوانست کمکی به جذب سرمایه‌گذاری خارجی کند؟ زیرا این توافق تضمینی برای پوشش ریسک سرمایه‌گذاران خارجی نداشت و طبیعتا احیای برجام همین اندک سرمایه‌گذاری خارجی را نیز در پی نخواهد داشت، زیرا شرکت‌های خارجی رفتار سیاسی آمریکا و متعهد نبودن این کشور به توافق را یکبار به چشم دیده‌اند.

*روایتی از یک آرامش قبل از طوفان در اقتصاد ایران

حال سوال اساسی اینجاست که چرا با وجود ناکامی برجام در دو ماموریت ذکر شده، وضعیت معیشتی مردم در دو سال اجرای این توافقنامه بدتر نشد، مثلا نرخ دلار ثابت باقی ماند درحالی که بعد از خروج آمریکا از برجام و در حال حاضر قیمت دلار در حال افزایش است و سفره مردم در حال کوچکتر شدن؟

به طور کلی مشکلات اقتصادی کشور ریشه داخلی دارد که می‌توان صدها مورد آن را ذکر کرد. در دوره اجرای برجام، دولت روحانی با اعمال سیاست‌های پولی و مالی نادرست، به صورت دستوری مانع از افزایش قیمت ارز شد و همین عامل موجب شد فنر قیمت ارز فشرده و فشرده‌تر شود و با خروج آمریکا از برجام و ایجاد شوک، این فنر به ناگهان آزاد شده و قیمت دلار از ۳ به ۳۰ هزار تومان افزایش یابد.

در واقع افزایش جهشی قیمت ارز به دلیل خروج آمریکا از برجام نبود بلکه ریشه در تعمیق ایرادات ساختاری اقتصاد ایران در دولت روحانی داشت و این اقدام آمریکا، انرژی فعالسازی اولیه برای رها شدن فنر قیمت ارز را فراهم کرد که پیش‌تر به صورت دستوری و غیرواقعی ثابت نگه‌داشته شده بود.

مسعود براتی کارشناس اقتصاد بین‌الملل در این باره می‌گوید: تحریم بیشتر از این که خودش قدرت داشته باشد، روی گسل‌های اقتصادی کشور سوار می‌شود و هدف‌گیری گسل‌های داخلی را با دقت انجام می‌دهد. اگر گسل داخلی انرژی داشته باشد تخلیه می‌شود و فشار بسیار زیادی در نتیجه این اقدام به اقتصاد کشور وارد می‌شود و اگر این گسل پر انرژی نباشد، تخلیه‌ای نیز صورت نمی‌گیرد.

وی افزود: اجازه دهید با ذکر یک مثال این موضوع را توضیح دهم؛ در دی ماه ۹۶ شبکه صرافی‌های ایران در کشور امارات ضربه خورد که این موضوع ناشی از اعمال قانون کاتسا و تأسیس مرکز هدف‌گیری تأمین مالی تروریست در عربستان بود. البته افرادی که از داخل، اطلاعات شبکه صرافی ما را لو داده بودند، در وارد شدن ضربه به شبکه صرافی ایران نقش داشتند.

براتی گفت: در این بین هر چند ضربه وارده به شبکه صرافی ایران خیلی جدی نبود، اما این فشار ناشی از تحریم بر یک گسل پر انرژی بر اقتصاد ایران سوار شد. در زمان بروز این اتفاق، حجم نقدینگی سرسام‌آوری توسط نظام بانکی ما خلق شده بود و از ۵۰۰ هزار میلیارد تومان به ۱۸۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده بود. در نتیجه با اعمال یک محرک تحریمی، یک انفجار بزرگ در اقتصاد ایران ناشی از گسل به وجود آمده از خلق نقدینگی رخ داد.

این کارشناس حوزه تحریم گفت: اما شما اتفاق دی ۹۶ را با خرداد ماه ۹۸ مقایسه کنید که در این دوره بانک مرکزی ایران پس از خروج آمریکا از برجام، تحریم تروریستی می‌شود. ضربه این تحریم نسبت به تحریم سال ۹۶ بزرگ‌تر بود، اما بر روی گسلی سوار شده بود که انرژی زیادی نداشت، در نتیجه انفجاری در اقتصاد کشور رخ نداد. این موضوع نشان می‌دهد که تحریم یک محرک است و بر روی گسل‌های اقتصادی کشور سوار می‌شود و به خودی خود انرژی ندارد.

* نمی‌توان مشکلات ساختاری اقتصاد ایران با برجام‌درمانی حل کرد

بنابراین گزارش در حال حاضر سیاست دولت سیزدهم بر اعمال قیمت دستوری و غیرواقعی برای ارز نیست و تصمیم گرفته است همزمان با انجام اصلاحات ساختاری مثل حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، مانع از افزایش تدریجی قیمت ارز نشود تا اقتصاد ایران حداقل پیش‌بینی‌پذیر باشد و قیمت ارز به صورت جهشی افزایش پیدا نکند.

در مجموع مشکلات اصلی اقتصاد ایران، ریشه داخلی دارد که بدون حل آنها، در مجموع تغییری در معیشت مردم ایجاد نمی‌شود و نمی‌توان مشکلات ساختاری اقتصاد ایران با برجام‌درمانی حل کرد.

منبع: فارس

منبع: مشرق

کلیدواژه: قیمت برجام تحریم صادرات نفت قیمت ارز نفت قیمت نفت فروش نفت تحریم ایران تحریم ها خودرو قیمت های روز در یک نگاه حوادث سلامت خروج آمریکا از برجام جذب سرمایه گذاری خارجی بعد از خروج آمریکا صادرات نفت ایران میلیارد دلار اقتصاد ایران دولت سیزدهم میلیون بشکه اجرای برجام بشکه در روز شبکه صرافی قیمت ارز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۶۵۱۱۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ایران هیچ عقب گردی در حوزه اقتصاد و تولید نداشته است

به گزارش خبرنگار مهر، سردار علیرضا حیدرنیا پیش از ظهر چهارشنبه در بازدید از یک کارخانه تولید فولاد و آلومینیوم در شهرک صنعتی اشتهارد که با همراهی رئیس سازمان بسیج کارگران و کارخانجات کشور انجام شد، با اشاره به اینکه نقش کارگران در چرخه اقتصاد کشور و توسعه و شکوفایی آن بر کسی پوشیده نیست، گفت: نقش جامعه کارگری در حوزه تولید تعیین کننده و بی بدیل است.

وی مطرح کرد: تقریباً از سال ۱۳۸۸ به بعد، تمام شعارهای سال که توسط رهبر معظم انقلاب تعیین شده، اقتصاد بوده است. زمانی که مقام معظم رهبری بر یک کلیدواژه و نکته تاکید می‌کنند یعنی آن موضوع از اهمیت بسیاری برخوردار است. به خوبی لمس می‌کنید که دشمنان در بسیاری از میدان‌ها سیلی‌های سختی از فرزندان این نظام و انقلاب دریافت کرده‌اند.

فرمانده سپاه استان البرز با اشاره به تنبیه متجاوز توسط نیروهای مسلح ایران و با بیان اینکه هر کس بخواهد نگاه چپ یا کوچک‌ترین تعدی به سرزمین ما داشته باشد، با پاسخ سخت فرزندان این نظام مواجه می‌شود، حوزه اقتصاد را پاشنه آشیل کشور دانست و افزود: ایران در برخی صنایع پیشتاز است اما نکات حاشیه‌ای و خارج از موضوعات فنی اقتصاد ما را دچار چالش کرده است.

جهش تولید تنها راه غلبه بر مشکلات

سردار حیدرنیا عنوان کرد: اگر بخواهیم در حوزه اقتصاد بر مشکلات موجود غلبه کنیم، چاره‌ای جز جهش در تولید نداریم که طبق فرمایش مقام معظم رهبری آن هم باید با مشارکت مردم انجام شود. اگر موضوع اقتصاد در کشور حل شود، دیگر هیچ ابرقدرتی نمی‌تواند کوچک‌ترین ضربه و لطمه‌ای به نظام و مردم وارد کند، بنابراین همه باید در این راستا تمام تلاش خود را به کار گیریم.

وی کارگران را سرمایه عظیم کشور دانست و بیان کرد: در حال حاضر مهمترین و اصلی ترین معضل کشور در حوزه اقتصاد است و این وضعیت عقبه‌ای دارد و یک علت نیست، بلکه معلول است. فارغ از موضوعات و موانع داخلی، این شرایط محصول یک جنگ گسترده و عمیق است که دشمنان در بعد اقتصادی علیه کشور ایران و این ملت به راه انداخته‌اند.

فرمانده سپاه استان البرز تصریح کرد: یکی از ناجوانمردانه ترین جنگ‌هایی که علیه یک کشور به راه انداخته می‌شود، تحریم‌های اقتصادی است زیرا مردم کشور به ویژه اقشار پایین دست جامعه با آن درگیر می‌شوند اما دشمنان این نظام این جنگ را به راه انداخته‌اند. در چنین شرایطی باید به این فکر کنیم که در مقابله با جنگ اقتصادی دشمن چه کاری باید انجام دهیم.

رسانه‌ها مطالبه گر حوزه تولید و اقتصاد باشند

سردار حیدرنیا مطرح کرد: در این جنگ سخت که فشار آن بیشتر بر بخش خصوصی و جامعه کارگری وارد می‌شود، سربازان و افسران حوزه اقتصاد با تمام سختی‌ها و درک شرایط دشوار کشور در حال مقابله در این خط مقدم و نبرد جانانه صحنه رزم اقتصادی هستند. کارگران این مجموعه با عزم و اراده جهادی و ارق به کشور، نظام و مردم در حال فعالیت هستند.

وی خاطرنشان کرد: رسانه‌ها می‌توانند در جهت رفع مشکلات و موانعی که بعضاً مسؤولان از آنها غافل هستند یا در جریان آن مشکل و معضل موجود در کف جامعه و اقتصاد نیستند، مطالبه گری کنند تا موارد در کمترین زمان ممکن حل شوند. شعار امسال هفته کارگر منطبق بر راهبردهای ارائه شده توسط مقام معظم رهبری، مشارکت کارگر، جهش تولید، ایران قوی تعیین شده است.

فرمانده سپاه استان البرز اظهار کرد: ایران قوی کلیدواژه ای است که به منظور فائق آمدن بر مشکلات باید آن را محقق کنیم. در سالیانی که شاید تورم و مشکلات اقتصادی و معیشتی بیشتر عیان و ملموس شده کارگران شرایط کشور را به خوبی درک کرده‌اند و با بصیرت مثال زدنی بدون کوچک‌ترین عقب نشینی به کمک ایران اسلامی شتافته و ناامید کنندگان مردم را ناکام گذاشته‌اند.

قوی شدن ایران تنها راه برون رفت از مشکلات

سردار حیدرنیا با بیان اینکه کارگران مشارکت جدی در حمایت از نظام دارند و بار سنگینی را در حوزه اقتصاد به دوش می کشند، عنوان کرد: جامعه کارگری به گونه‌ای عمل کردند که علیرغم تمام مشکلات و معضلات موجود، هیچ عقب گردی در حوزه اقتصاد و تولید نداشته‌ایم. امروز ایران به فناوری‌هایی دشت یافته که می‌تواند با کشورهای پیشرفته دنیا رقابت کند.

وی مطرح کرد: اگر امروز در جمهوری اسلامی ایران به موشک‌ها و پهپادهای خود می‌بالیم، آنها محصول توان جوانان خلاق کشور و فناوری بومی هستند. به اذعان همگان تنها راه نجات کشور و برون رفت از مشکلات موجود به ویژه در حوزه اقتصاد و معیشت قوی شدن ایران است که همه در این زمینه وظیفه داریم و کارگران نیز در راه اعتلا و قوی شدن ایران نقش پررنگی دارند.

فرمانده سپاه استان البرز با بیان اینکه اقتصاد پویا و تولید در کشور یکی از شاخصه‌هایی است که می‌توان ایران را قوی کند، گفت: سپاه و بسیج دارای ظرفیت‌های بسیاری است و در همه عرصه‌ها مسؤولیت دارد و هر جا که تهدیدی علیه نظام و انقلاب باشد، وارد عرصه می‌شود. این مجموعه همچنین تمام قد از جامعه کارگری حمایت و پشتیبانی می‌کند.

کد خبر 6094102